فرش یکی از ارزشمندترین کالاهای ایرانی است که صادرات آن به تمام دنیا نیز رونق دارد. فرش‌های ایرانی و خصوصا فرش هایی از نوع دستباف، نه تنها در خانه‌ها ی موجود در ایران، بلکه در تمام دنیا در خانه‌ها، کاخ‌ها و موزه به چشم می‌خورند.
در ایران فرش‌ها را به دو شیوه متفاوت می‌بافند: در کارخانه‌های صنعتی و توسط ماشین‌ها و ابزارآلات پیشرفته و یا در خانه‌ها و کارگاه‌های کوچک به دست بافندگان.
در تمام صنایع و هنرها کار دست ارزش بسیار بالایی دارد. در این صنعت نیز بالاترین ارزش را فرش‌هایی دارند که توسط دستان هنرآفرین بافنده‌ها نخ به نخ و نقش به نقش بافته می‌شوند.
اگر از این فرش‌های گرانبها به خوبی مراقبت نکنید، اصالت و کیفیتشان را به‌راحتی از دست می‌دهند. از آن‌جایی که قالی دستباف ایرانی کالایی ارزان قیمت نیست، عدم رسیدگی به آن می‌تواند ضررهای مالی بسیاری به افراد وارد کند.
روش های نگهداری از فرش دستباف متعدد است. در این مطلب ما با معرفی آن‌ها به شما کمک می‌کنیم تا از کمترین آسیب به قالی‌های اصیل خود جلوگیری کنید. پس تا انتها همراه ما باشید.
روش های نگهداری از فرش دستباف که عمر آن را افزایش می‌دهد
- پهن کردن فرش
- جارو کردن فرش
- لکه برداری مناسب فرش
- شستشوی درست فرش
- جلوگیری از بید زدگی فرش
- شرایط جوی مناسب فرش
فرش ایرانی کیفیت بسیار بالایی دارد و در صورتی که به‌خوبی از آن نگهداری کنید، تا سال‌های طولانی می‌تواند زینت‌بخش خانه‌هایتان باشد. راه‌های زیادی برای جلوگیری از آسیب دیدن فرش دستباف وجود دارد که در ادامه شما را با رایج‌ترین آن‌ها آشنا می‌کنیم.
پهن کردن فرش
معمولا از فرش‌ها برای پهن کردن آن‌ها روی زمین استفاده می‌کنند. اما اگر همین کاری که نقش اصلی آن‌ها است به درستی انجام نشود، به فرش آسیب جدی وارد خواهد کرد.
یکی از روش های نگهداری از فرش دستباف محافظت از آن در برابر تابش مستقیم نور آفتاب است. نور خورشید می‌تواند به رنگ و بافت قالی آسیب برساند.
پس اگر فرش را در معرض آفتاب پهن میکنید، باید آن را هر چندوقت یک‌بار بچرخانید تا به تمام قسمت‌های آن به یک اندازه نور تابانیده شود. از طرفی از آن‌جایی که رطوبت باعت بید زدن می‌شود، گلدان یا جسم خیس را روی فرش خود قرار ندهید زیرا این کار به تار و پود فرش آسیب میزند.
جارو کردن فرش
فرش دستباف مجموعه‌ای از ریشه‌های ارزشمند است. به همین علت جارو نامناسب قالی می‌تواند به آن آسیب بزند.
بنابراین باید از جارو دستی برای تمیز کردن فرش استفاده کنید و یا جارو برقی را با مکش پایین روی این نوع از فرش‌ها بکشید تا ریشه‌های آن‌ها را پاره نکند و همچنین به تار پود فرش آسیبی نرسد.
لکه‌برداری مناسب فرش
یکی از روش های نگهداری از فرش دستباف برطرف کردن لکه‌های آن با حلال مناسب است. هنگام غذا خوردن و یا کار، ممکن است لکه‌های مختلفی روی آن به وجود آید.
هرکدام از این لکه‌ها حلال مخصوصی دارند و تنها با استفاده از آن پاک می‌شوند. از آن‌جایی که حلال نامناسب و یا مناسب اما در اندازه نادرست، می‌تواند به فرش آسیب وارد کند بهتر است این کار را به متخصص بسپارید.
شستشو درست فرش
فرش پاخور بالایی دارد و همین ویژگی آن را در معرض بیشترین میزان کثیفی و آلودگی قرار می‌دهد. حتی اگر فرش‌ها کاربرد تزئینی نیز داشته باشند، از آلودگی‌های محیطی مانند گرد و غبار در امان نخواهند بود.
همین موضوع باعث شده است تا فرش‌ها پس از مدتی نیاز به شستشو پیدا کنند. این فرش‌ها به دلیل حساسیت بالایی که دارند، اگر به‌درستی و توسط شوینده‌های مناسب شسته نشوند، می‌توانند آسیب زیادی ببیند. به همین علت بهتر است توسط افرادی که در این زمینه متخصص هستند، شسته شوند.
جلوگیری از بید زدگی فرش
یکی از رایج‌ترین آسیب‌هایی که قالی‌های دستباف می‌بینند، بید زدگی است.
بید یکی از خطرناک‌ترین حشرات برای انواع فرش است. این حشره که دوبار در سال، یک بار در اوایل تابستان و بار دیگر در اوایل زمستان، تخم‌گذاری می‌کند تمایل به زندگی در محیط‌های مرطوب دارد.
همچنین بید از پروتئین تغذیه می‌کند. برای همین پروتئین موجود در پشم فرش مکان مناسبی برای تخم‌گذاری این حشره است.
یکی از روش‌های کاملا ضروری نگهداری از فرش دستباف، جلوگیری از بید زدگی است. زیرا این حشره می‌تواند از تمام پشم‌های فرش را تا رسیدن به چله آن تغذیه کند.
روش‌های متعددی برای این کار وجود دارد. استفاده از توتون، تنباکو و نفتالین به از بین بردن بید کمک می‌کنند. اما بهترین کار مراقبت و تمیز کردن فرش‌هایتان به‌صورت منظم است تا از عدم حمله این حشرات خطرناک مطمئن شوید.
شرایط جوی مناسب فرش
قبل از آشنایی با روش های نگهداری از فرش دستباف بهتر است ساختار آن را بیشتر بشناسید. این نوع از فرش از سه نوع الیاف پشم، ابریشم و پنبه تهیه می‌شود. رطوبت، گرما و سرمای بیش از حد از مواردی هستند که می‌توانند به این الیاف‌ها آسیب برسانند.
رطوبت زیاد فرش می‌تواند محیط مناسبی را برای رشد انواع قارچ، کپک و حشره مضر به وجود آورد. این نوع از آسیب‌ها در آب و هوای گرم و مرطوب بیشتر دیده می‌شوند. به‌همین دلیل ساکنان مکان‌هایی با چنین اقلیمی باید محل مناسبی را برای نگهداری از فرش دستباف خود انتخاب کنند.
عرق لوله‌های کف اتاق، لوله‌های رادیاتور، درزهای پنجره یا شیروانی از مواردی هستند که رطوبت فضا را می‌توانند افزایش داده و عمر فرش را کاهش دهند.
طبقه بندی فرش های دستباف بر اساس ابعاد
خالی از لطف نیست که در انتها با سایز های مختلف فرش دستباف آشنا شوید، در ادامه لیست انواع فرش های دستباف همراه با اندازه های آن را مشاهده میکنید.
| نوع فرش | سایز |
| قالی | ۳×۲، ۵/۳×۵/۲، ۴×۳، ۵×۵/۳، ۶×۴، ۷×۵، ۱۰×۶ |
| قالیچه | با سطح حداقل ۳ متر مربع با ابعاد عرضی آن از ۴۰/۱ متر تا ۵۵/۱ و ابعاد طولی آن بین ۲۰/۲ متر تا ۳۵/۲ متر متغیرند. |
| زرع و نیم | با ابعاد عرض ۱/۱۵-۱ متر و ابعاد طولی ۱/۶۵ – ۱/۵۰ متر |
| زرع و چارک | ابعاد این نوع فرش ها عموماً ۱۳۰×۸۰ سانتی متر می باشند |
| دو ذرع | ۱٫۳۵*۲٫۱ |
| پرده ای | اندازه فرش های پرده ای معمولاً ۵/۲×۵/۱ متر می باشد |
| کلگی | ابعاد این گونه فرش ها معمولاً ۳×۵/۱، ۳×۷۰/۱، ۵/۳×۲ متر می باشد |
| خرک، پشتی، پادری | انواعی از فرش با ابعاد کوچک (عرض کمتر از یک متر) اند. |
| پادری | این فرش به اندازه پاگرد در ورودی که معمولاً ۷۰×۵۰ است بافته می شوند |
سخن نهایی
نه تنها فرش از فرش بلکه از هر وسیله ارزشمند دیگری اگر به‌درستی نگهداری نکنید، آسیب می‌بیند. وظیفه ما در برابر کالاهای اصیل و گرانبها حفظ آن‌ها در برابر آسیب دیدگی است.
فرش ایرانی و به‌خصوص نوع دستباف آن میراث بسیار بارزشی است. برخلاف فرش‌های ماشینی در طی گذشت زمان نه‌تنها از ارزش این نوع قالی کم نشده، بلکه گران‌بهاتر و اصیل‌تر می‌شود. به علاوه نقشه‌های این فرش‌ها همیشه به‌روز، زیبا و بااصالت هستند.
آشنایی با انواع روش های نگهداری از فرش دستباف به شما کمک می‌کند تا از زیباترین و چشم‌نوازترین اثاث منزلتان به‌خوبی نگهداری کنید.
بسیاری از این روش‌ها مخصوص نگهداری از فرش‌ها در محیط خانه است. به‌عبارت دیگر شما به عنوان استفاده کننده از آن در محیط زندگی‌تان، بیشترین نقش را حفظ سلامت فرش دارید. پس از فرش‌هایتان به‌خوبی هر وسیله قیمتی دیگری نگهداری کنید.
| توجه: این مطلب یک رپورتاژ تبلیغاتی بوده و زیلومه مسئولیتی در قبال محتوای تبلیغاتی ندارد.